De Amsterdamse P.C. Hooftstraat is een wereldberoemde, 19^e-eeuwse winkelstraat met traditionele herenhuizen. De straat groeit steeds meer uit tot een straat met unieke, architectonische gevels en façades die de straat extra allure geven. De nieuwe, gebeeldhouwde gevel van P.C. Hooftstraat 123 is daar een prachtig voorbeeld van. De gevel, genaamd ‘The Lady‘, heeft een uitbundige uitstraling door de expressieve, 3D-gevel van traditioneel metselwerk in warme kleuren en zachte vormen. ‘Een elegante dame op hoge hakken.’

De gevel is geschetst en ontworpen door Liesbeth van de Pol van Dok Architecten en geïnspireerd op de baksteensculpturen van de Amsterdamse kunstenaar Hildo Krop. De gevel is samengesteld met rode handvormstenen en volledig driedimensionaal glad afgewerkt. Met uitzondering van de zijdes is de gevel volledig geprofileerd. De combinatie van scherpe en vloeiende lijnen, die in elkaar overgaan, én het gladde oppervlak geven een spectaculair beeld. De plint bestaat uit metselwerk dat is afgewerkt met roestvaststaal in kleur. De plint is met de gevel mee gevormd.

28 gevelelementen

Samen met de architect hebben we de gevel opgedeeld in 28 elementen, samengesteld met handvormstenen van 40 cm lang. Deze hebben we geheel gelijmd in koppenverband met een gemiddelde voeg van 6 mm. De deelnaden zijn volledig weggewerkt in de voegen en niet meer zichtbaar. Ook al varieert de dikte van de gevel van 8 tot 54,5 cm, nergens mocht zichtbaar worden, dat de stenen niet overal even lang waren. Dit was in het digitale 3D-model op zich al een puzzel. Vooral het vertalen van de 3D-puzzel naar het praktijkwerk van de metselaar, en dat ook nog zonder enige tolerantie, was super uitdagend. Tijdens brainstormsessies met alle betrokkenen hebben we een ingenieus plan bedacht hoe we de elementen konden verlijmen zonder fouten. De meeste elementen hebben we voor een groot deel bewerkt met onze 3D-machine, waarna onze steenhouwers alle oppervlaktes handmatig en zorgvuldig hebben nabewerkt.

De meeste stenen moesten we per stuk vormen, exact zoals de ontwerper en architect dat hadden bedacht. Dit deden we zowel met de hand als met de freesmachine en was dus echt ambachtswerk. Met kleurtjes en een één-op-één-schaal hebben we duidelijk gemaakt waar welke steen precies moest liggen en waar we welke baksteen op de geveldelen moesten plaatsen. Normaal metselen we de bakstenen aan de draad, maar deze gevel heeft nergens een vlakke voorzijde. Daarom hebben we een kleurentekening van het koppenverband op schaal tegen een houten constructie verlijmd. Daardoor konden de metselaars dit patroon en de voegafmetingen zien en konden ze op het hart van de kop metselen. Een secure klus waar veel gevoel en ervaring voor nodig is.

Schuren en bijschaven

Toen de geveldelen klaar waren, hebben we ze naar Amsterdam vervoerd en ter plekke aan het inmiddels geplaatste stalen frame verankerd. Alles moest perfect aansluiten, er was geen ruimte voor toleranties en afwijkingen. Zo hebben we alle onderdelen in en tegen elkaar gezet. Om het samenspel tussen stalen kozijnen, beglazing en zijgevels nog verder te perfectioneren, hebben we met de architect alles nog een keer nagelopen. Daarop hebben onze vakmensen de gevel hier en daar handmatig geschuurd en geschaafd. Ook dat maakte het een fascinerende klus. Eerst moest alles in 3D passen, maar we zagen pas in de praktijk of dat lukte.

Ervaring en reputatie

Wij kregen deze opdracht onder andere door onze ervaring met kerkvensters en natuursteen. Deze bestaan vaak uit ornamenten die op elkaar zijn gestapeld. Het restaureren daarvan vraagt om veel creativiteit en flexibiliteit. Dat principe kenden we dus al, maar dit was de eerste keer dat we het voor een bakstenen gevel toepasten. Fantastisch natuurlijk, want we houden enorm van dit soort uitdagingen en staan daar ook om bekend. Zo waren we ooit één van de eersten in de restauratiewereld met robottechnieken. Opdrachtgevers en architecten weten dat ze voor bijzondere en unieke dingen bij ons moeten zijn. Ons motto is dan ook “Kan niet, bestaat niet!” We zijn trots op deze reputatie én trots dat we dat bij ‘The Lady’ hebben waargemaakt. Ook zijn we dankbaar dat we deel mochten uitmaken van een mooi team specialisten: een inspirerende combinatie van groots denken, creativiteit, flexibiliteit, constructieve ervaring, ambachtelijk handwerk en de modernste, digitale technieken.